Samhain volgens de oorspronkelijke Maan-kalender
Samhain werd beschouwd als het einde van het Keltische jaar. Het luidt een tijd in “tussen de jaren” waarin de poorten zijn geopend, die onze wereld van het hiernamaals scheiden zodat onze voorouders weer dichtbij onze werkelijkheid kunnen komen. Bekend is Halloween op 31 oktober en de overgang naar Allerheiligen op 1 november. Deze data zijn gebaseerd op het zonnejaar.
De Keltische hoofdfestivals Imbolc, Beltane, Lughnasadh en Samhain zijn in de kalender van Coligny echter vermeld als maanfestivals. Maanfeesten hebben de eigenschap dat ze – zoals ook het christelijke Pasen – variëren in het solaire jaar en daarom op verschillende data voorkomen.
Coligny-kalender
De Coligny-kalender is een Gallische kalender gemaakt in Gallië in de 2de eeuw, en toont een cyclus van vijf jaar van een lunair-solaire kalender met onderbrekingen (vergelijkbaar met de dag buiten de tijd van de Maya-kalender) om bij de cycli van Zon en Maan te blijven aansluiten. De Coligny-kalender is het belangrijkste middel voor de reconstructie van de oude Keltische kalender. De kalender is geschreven in zowel de Latijnse inscriptiekapiteel als in de Gallische taal. De herstelde tablet bevat zestien verticale kolommen, met 62 maanden verdeeld over vijf jaar.
Samhain werd conform de oorspronkelijke Keltische kalender gevierd op de 11de Nieuwe Maan na de winterzonnewende. Deze werd Zwarte of Donkere Maan genoemd en moet niet worden verward met de Zwarte Maan uit de astrologie, een rekenkundig punt dat een heel andere betekenis heeft dan de Nieuwe Maan. Tijdens Nieuwe Maan schijnt de Zon enkel op de voor ons altijd donkere, onzichtbare kant van de Maan, symbolisch voor het dodenrijk.
De transformerende kracht van de Donkere Maan leidt bij Samhain ook de “tijdleemte tussen de jaren” in. Het oude is stervende, het nieuwe vormt zich en zal geboren worden met de opkomende Wassende Maan!
Maan festivals zijn – afgezien van het eerder genoemde Pasen – bijna volledig verdwenen uit de christelijke gedomineerde zonnekalender die we gebruiken. Alleen de mannelijke zonnige kant wordt benadrukt en men vergeet de vrouwelijke Maanzijde. Het vieren van Maanfeesten kan hier het rituele evenwicht bieden. ♦